Familiewapens zijn ontstaan in de Middeleeuwen, want soldaten met gesloten helmen waren onherkenbaar en met een kleurrijk wapen kon men tijdens het oorlogvoeren, vriend van vijand onderscheiden.
Elke ridder droeg een wapenschild als herkenningsteken. Zo kon iedereen zien wie bij wie hoorde. In tijden van vrede hing het wapenschild aan de muur en de helm werd op een plankje daarboven gezet met het helmkleed eromheen. Deze wanddecoratie werd later de basis voor de opbouw van familiewapens.
Ook boeren- en burgerfamilies begonnen wapens te dragen. Als een schepen een zegel nodig had, dan werd er een wapen ontworpen. In de 12de en 13de eeuw werden de familiewapens erfelijk.

Het is niet waar dat alleen adellijke families een wapen mogen hebben.
Iedereen in Nederland mag een familiewapen voeren, je hoeft beslist geen baron of jonkheer te zijn en het is zelfs mogelijk om dit te laten registreren in de Heraldische Databanken van Heraldisch Bureau Nagtegaal, het Centraal Bureau voor Genealogie of de Wazamar Heraldische Wapenregisters in de Nederlanden. Je krijgt een certificaat waarop staat wie de opdrachtgever is en wie het wapen mag voeren. Daarnaast wordt de wapenregistratie ook gepubliceerd in het Genealogisch Erfgoed Magazine. Op hun website www.gemmagazine.nl kun je een abonnement op dit tijdschrift afsluiten of een los nummer bestellen.

In Nederland zijn er 324 adellijke geslachten en meer dan 150.000 wapens. Familiewapens zijn niet beschermd, alleen de adellijke, de bescherming hiervan gebeurt door de Hoge Raad van Adel. En als je nu denkt dat het laten maken van een familiewapen kostbaar is, dan zul je blij verrast zijn, want het is zeker betaalbaar. Het is natuurlijk wel het beste om dit bij een gerenommeerde instantie te laten doen. Voor een bedrag rond de 250 euro kun je de trotse eigenaar worden van een heus familiewapen om te gebruiken op al je correspondentie.

In de Middeleeuwen zijn er regels vastgelegd hoe een wapen eruit moet zien. Het mag maximaal drie elementen (zoals een leeuw, een boom of een boot) bevatten. De metaalkleuren goud en zilver worden gebruikt en de kleuren blauw, rood, groen en zwart. Maar: metalen mogen niet op metalen en kleuren niet op kleuren. Een rode leeuw op een blauwe achtergrond zou een grove schending van die kleurregel zijn en bovendien geen tierelantijnen of fratsen, eenvoud is de kracht van een familiewapen.

Onderdelen op een wapen afgebeeld zijn van boven naar beneden: helmteken, wrong, helmkleed, helm of kroon en een schild. Eventueel aangevuld met schildhouders, wapenmantel of baldakijn.

Een familiewapen moet uniek zijn, dus je moet eerst uitzoeken of er al één bestaat: cbgfamiliewapens.nl en tevens een stamboom (laten) maken wat soms een flinke klus kan zijn.

gepubliceerd op 5-9-2018